Materiaal
- Badje + verzorgingskussen
- 3-4 tetradoeken of handdoeken
- Washandje
- Kleedjes
- Luier
- Linnen om bedje op te maken
- Reinigingsdoekjes
- Neutrale zeep
- Babyolie
- Huid beschermende stuitzalf
- Haarborsteltje
- Thermometer
- Weegschaal
- Vuilbakje
- Linnenemmer
- Niet steriele handschoenen
- Vitamine K en D
Pediatrie: Indien nodig:
- Nagelschaartje
- Steriel water
- Neusspoeling
- oorstokjes
Voorbereiding
- Zet het beletlichtje aan en zorg voor privacy
- Handhygiëne: wassen van handen
- Handhygiëne: handontsmetting
- Handhygiëne: gebruik van niet-steriele handschoenen
- Voorbereiding pediatrie
- Werkvlak voorbereiding
Opm: Ontsmet het verzorgingskussen, bad en weegschaal met Clinell® - Identificatie patiënt
- Zorg voor een warme, tochtvrije ruimte
- Zet de verwarmingslamp op (indien nodig)
- Leg een tetraluier of cellulosedoekje op de weegschaal zodanig dat de baby proper, comfortabel en warm ligt
- Ijk de weegschaal
- Verzamel uw gegevens
Uitvoering
Stap 1
Je neemt de baby, ingewikkeld in zijn lakentje, uit het bedje en leg hem op het verzorgingskussen.
Opm: het gemakkelijkste is als men het verzorgingskussen dwars legt en de baby met zijn hoofdje links laat liggen (voor rechtshandigen).
Opm: let er op dat men nooit een baby alleen op het verzorgingskussen laat!
Stap 2
Je maakt de luier los en laat deze onder de billen liggen als de baby rectaal getemperatuurd moet worden. Je draagt niet steriele handschoenen en reinig zo nodig de stuit met verzorgingsdoekje.
Opm: Til de benen niet omhoog met de vorkgreep (t.e.m. 3 maanden). Schep de billen omhoog of leg de baby op zijn zij.
Je meet de temperatuur van de baby.
Bij rectale meting: zorg hierbij dat de thermometer nat is (niet met badwater anders stijgt de temperatuur van de thermometer aanzienlijk) of met vaseline bedekt is. Steek dan, onder begeleiding van de vingers, voorzichtig de thermometer in de aars. Leg de baby hiervoor op zijn zij of schep de billen omhoog.
Opm: De temperatuur kan zeker bij gezonde à terme pasgeborenen ook in de okselholte (axillair) worden gemeten, dit om kwetsuren van de aars en het rectum te vermijden. Bij twijfel best altijd rectaal verifiëren!
Normaalwaarden: 36,5°C – 37,5°C
Je laat geen vuile luiers rondslingeren en deponeer direct al het vuile materiaal in de vuilbak en al het vuile linnen in de linnenmand.
Je verwijdert je niet steriele handschoenen.
Stap 3
Het bad dient nu vol te lopen want als de baby (in zijn blootje) moet wachten op een vol bad (20-25cm water) dan koelt hij snel af.
Opm: de temperatuur van het bad moet de lichaamstemperatuur van de baby evenaren d.w.z. dat de temperatuur van het bad 37°C dient te zijn.
Je draait de kraan van het bad weg, zodanig dat er geen hete druppels op de baby kunnen vallen.
Je controleert de temperatuur d.m.v. een badthermometer of d.m.v. de binnenkant van je pols.
Opm: de pols is immers de meest gevoelige plaats om de warmtegraad te onderscheiden.
Stap 4
Je kleedt de baby uit.
Het identificatiebandje moet wel aanblijven. Dit is wettelijk noodzakelijk zolang de baby in het ziekenhuis verblijft.
Opm: dit dient snel te gebeuren, observeer de baby continu! (huid, ademhaling, kleur, houding, gedrag…).
Stap 5
Je weegt de baby.
Opm: plaats eerst het zitvlak op de weegschaal en als laatste pas het hoofd.
Noteer desnoods onmiddellijk het gewicht.
Opm: bij twijfel: tweemaal wegen.
Je dekt de baby onmiddelijk terug toe!
Opm: vermijd afkoeling
Stap 6 (Wassen)
Je controleert nog eens de temperatuur van het water (37°C).
Je wast zonder neutrale zeep:
Was, met zuiver water en uw pink, de ogen van buiten naar binnen.
Opm: houd het lichaam van het kindje toegedekt d.m.v. tetradoek.
Je wast het gezicht ook zonder neutrale zeep.
Je droogt het gezichtje.
Je zeept nu vervolgens het washandje aan drie zijden in (op enkele diensten gebruikt men geen neutrale zeep meer, enkel badolie) en wast achtereenvolgens het volgende:
Je wast het hoofd in een draaiende beweging, neem hierbij het hoofdje vast t.h.v. de nek.
Opm: dit om druk op de fontanel te vermijden. Ook gaat men op deze manier het meeste vuil verwijderen.
Je tilt het hoofd goed op, zodanig dat men het hoofd goed kan observeren.
Je dept eventueel het hoofdje wat droog.
Je wast nu de oren (+ achter de oren), de nek en de hals.
Je wast vervolgens de verste arm, dan de thorax/abdomen (tot juist boven de navel) en dan de dichtstbijzijnde arm.
Je draait kindje op rechterzijde en was vervolgens de schouders en de rug;
Je draait het washandje nu om.
Je wast dan het verste voetje + het verste been en dan het dichtstbijzijnde voetje + het dichtstbijzijnde been.
Je wast dan pas het abdomen onder de navel, want dit kan soms besmeurd zijn met urine of stoelgang.
Je wast nu pas, met uw pink, de lies. Dit van boven naar beneden.
Je wast hierna de genitaliën.
Je plaatst de baby op zijn zij en was de stuit, dit van boven (de genitaliën) naar onder (volg de stuit en eindig bij de aars) zodanig dat het ‘vuil’ van de stuit niet naar de vulva of de penis kan.
Stap 7 (Zwemtijd)
Je zet de baby nu in bad. Til de baby op een veilige manier op en pas hiervoor de volgende greep toe:
De linkerhand neemt de schouder en het bovenarmpje vast (grip onder oksel).
Het hoofdje ligt op de linker pols.
De rechterhand neemt het verste beentje vast opdat deze ook de stuit mee ondersteunt.
Dit geldt voor rechtshandigen.
Je houdt de baby in de linker greep vast in het water. Dit is de greep enkel met de linkerhand, zodanig dat je één hand vrij heeft om de baby af te spoelen én je continu controle over de baby hebt.
Je spoelt de baby in dezelfde richting als het wassen af.
Laat de baby gerust een tweetal minuten zwemmen. Sommige baby’s vinden dit echt heel fijn.
Je waaiert de propere tetradoek uit, zodanig dat deze klaar ligt voor wanneer de baby uit bad komt;
Opm: let op dat je geen kruisbeweging maakt met je armen. Indien je het propere tetradoek niet kan openleggen, dan haal je de baby uit water en waaier je gelijk het propere tetradoek uit.
Je kamt de haartjes eventueel nog in bad.

Stap 8
Je neemt de baby nu uit bad;
Opm: niet schudden
Je legt de baby op de propere tetradoek.
Je dekt de baby toe.
Je dept het grootste oppervlakte droog; d.w.z.: het hoofd en het abdomen. Deppen wil niet zeggen wrijven, want een baby heeft een tere, broze huid.
Je legt de baby nu op de tweede, droge tetradoek.
Je gebruikt de eerste tetradoek als ‘depper’. Vouw de natte kant naar binnen en gebruik de droge kant om te deppen.
Opm: besteed extra aandacht aan de plooien, zodanig dat er geen schimmels zich kunnen vestigen
Je dept de baby verder droog, dit in dezelfde richting als het inzepen
Je dekt de baby continue toe: vermijd afkoeling!
Stap 9
Je doet de baby eerst een luier aan.
Smeer eventueel nog eerst een vette zalf op de stuit en de liezen.
Zorg, alvorens dat men de luier toe doet, dat bij de jongentjes de penis naar beneden is.
Vroedkunde: De navelstreng hangt buiten de luier.
Kleef nu de twee stickers quasi tegen elkaar.
Een tip om te zien of een luier stevig genoeg aanzit: laat één vinger tussen de luier en de sticker, zodanig dat er nog altijd ruimte genoeg is om te bewegen.
Je kleedt de baby vervolgens aan; start met het bovenlichaam.
Opm: een tip om een mouw aan te doen is de volgende:
Je rolt de mouw op en steek er drie vingers door;
op deze manier kan met het armpje vastnemen en door de mouw trekken.
Je kleedt het onderlichaam verder aan.
Opm: om de knoppen op de rug vast te maken kan men best de baby op de buik draaien. Op deze manier oefent hij ook zijn nekspieren.
Je borstelt de haartjes.
Stap 10
PEDIATRIE:
Indien nodig moeten volgende zorgen mee uitgevoerd worden:
– Eventueel het badje uitvoeren met voorgeschreven producten (olie, neutrale zeep…)
– Oogjes reinigen met watten en steriel water.
– Resten van zalf en huidsmeer verwijderen met babyolie.
– Neusje reinigen met wattenstaafje en water.
– Oorreiniging: uitwendige oorschelp met wattenstaafje.
– Neusje spoelen.
– Nageltjes knippen.
- Jonger dan 1 maand: je vijlt eventuele haakjes aan de nageltjes best weg.
- Vanaf 4à6 weken begint een baby zich te krabben, knip dan de nageltjes voorzichtig. Maak gebruik van krabwantjes indien de baby zich vaak krabt.
- Ontsmet de schaar vooraf, nagelschaar met een stompe punt gebruiken en knip de nageltjes recht af.
VROEDKUNDE:
De kleine zorgen:
Opm: dit zijn alle zorgen die kunnen uitgesteld worden totdat de baby is
aangekleed; kijk de baby grondig van kop tot teen na.
De neus kan eventueel gereinigd worden met een opgerold, nat kompres, dit om een voorliggende prop eruit te halen.
Vitamine K:
- Indien IM gegeven bij geboorte: geen verdere acties;
- indien PO gegeven bij geboorte én mama geeft borstvoeding: Konakion Paediatric 2mg PO 1x/week tot de leeftijd van drie maanden.
OF - indien PO gegeven bij geboorte én mama geeft borstvoeding: Vitamon K 5dr. PO 1x/dag PO tot de leeftijd van drie maanden.
- Opm: kijk goed of je Konakion Paediatric of Vitamon K gebruikt.
Vitamine D:
- bij kindjes met blanke huidskleur: D-Cure 400IU/dag = 6dr. 1x/dag tot de leeftijd van zes jaar.
- bij kindjes met zwarte huidskleur: D-Cure 800IU/dag = 12dr. 1x/dag tot de leeftijd van zes jaar.
OF - bij kindjes met blanke huidskleur: Davitamon D 400IU/dag = 5dr. 1x/dag tot de leeftijd van zes jaar.
- bij kindjes met zwarte huidskleur: Davitamon 800IU/dag = 10dr. 1x/dag PO tot de leeftijd van zes jaar.
- Opm: kijk goed of je D-Cure of Davitamon D gebruikt.
Stap 11
Je geeft de baby terug aan de mama.
Je eindigt met het eventueel opmaken van het bedje:
verwijder alle lakens
ontsmet de matras en het bedje met Clinell
dek vervolgens het bedje op.
Stap 1 | Baby opnemen |
Stap 2 | Temperatuur nemen |
Stap 3 | Bad vullen |
Stap 4 | Baby uitkleden |
Stap 5 | Wegen |
Stap 6 | Wassen |
Stap 7 | Spoelen in bad |
Stap 8 | Uit bad nemen |
Stap 9 | Luier aandoen + aankleden |
Stap 10 | Kleine zorgen |
Stap 11 | Evt. bed opmaken |
Nazorg
Bronnen
- Ulijn-ter Wal, R., & Masolijn, K. (2018). Leerboek kinderverpleegkunde. In R. Ulijn-ter Wal, & K. Masolijn, Leerboek kinderverpleegkunde (pp. 332-334). Houten: bohn stafleu van loghum.
- Kind en Gezin. (2021, september 14). Opgehaald van https://www.kindengezin.be/nl/thema/dagelijkse-verzorging/je-baby-verzorgen
(Laatst gewijzigd op 20/09/2024)